Na wschód od Ustrzyk Dolnych, ok. 8 km przed przejściem granicznym z Ukrainą leży miejscowość Krościenko. W zachodniej części wsi na wzgórzu w widłach potoków Stebnik i Strwiąż znajduje się drewniana cerkiew pw. Narodzenia Bogurodzicy.
Pierwsza cerkiew w Krościenku wymieniana jest w dokumentach w 1558 r. jako już istniejąca. Prawdopodobnie przetrwała do 1794 r. kiedy rozpoczęto budowę nowego obiektu sakralnego. Wzniesiono ją kosztem austriackiego funduszu religijnego i konsekrowano w 1799 r. W 1864 r. cerkiew remontowano, dobudowano wówczas niewielką kruchtę oraz wymieniono gontowe poszycia dachów i szalunki ścian. Pod koniec XIX w. obok cerkwi wzniesiono, drewnianą, wolnostojącą dzwonnicę. Przed I wojną światową poszycie gontowe dachów wymieniono na blachę. W l. 1944-1951 Krościenko znajdowało się w granicach USRR. Po wysiedleniu miejscowej ludności w 1951 r. w czasie akcji H-T, cerkiew nie była użytkowana. W 1956 r. została przekazana spółdzielni produkcyjnej prowadzonej przez greckich emigrantów. Wykorzystywana była jako owczarnia i magazyn nawozów sztucznych. W drugiej cerkwi znajdującej się terenie przysiółka Wolica, Grecy urządzi dom ludowy z salą teatralną. Zniszczone zostało wówczas niemal całe wyposażenie świątyni, w l. 60-tych XX w. zabezpieczono w składnicy ikon w Łańcucie fragmenty XVII i XIX w. ikonostasów, feretron oraz kamienną chrzcielnicę. W 1971 r. zrujnowaną cerkiew przejął Kościół rzym. kat. W 1973 r. po przeprowadzeniu generalnego remontu obiektu, erygowano przy nim parafię. W 1988 r. rozbudowano pn. zakrystię, wnętrze obito boazerią, wnętrze kopuły zasklepiono stropem oraz wymieniono stolarkę okienną i drzwiową niszcząc przy tym pierwotne odrzwia. Na pocz. XXI w. wycięto starodrzew okalający cmentarz cerkiewny.
Krościenko, cerkiew, widok od zach., stan na rok 2010, fot. Ryszard Kwolek
Zespół cerkiewny położony jest na górującym nad doliną wzniesieniu, w widłach Strwiąża i Stebnika, w pobliżu stacji kolejowej. Teren cerkiewny zamknięty w formę elipsy otoczony jest krzewami ozdobnymi. Od strony wsch. zachowane są relikty starodrzewia okalającego niegdyś cmentarz cerkiewny.
Cerkiew wzniesiona jest na planie podłużnym, trójdzielna, od strony zachodniej przylega do babińca niewielki przedsionek. Do północnej ściany nawy dobudowana jest obszerna zakrystia na planie prostokąta. Obiekt posadowiony jest na niskiej podmurówce z kamienia polnego. Wzniesiony jest z drewna w konstrukcji zrębowej, natomiast kruchta w konstrukcji słupowej. Ściany sanktuarium, nawy i babińca są równej wysokości Nad nawą osadzona jest oktogonalna kopuła wsparta na niskim, łamanym tamburze. Kopuła nakryta jest niskim, kloszowym hełmem, zwieńczonym wieżyczką z ślepą latarnią i niewielkim, baniastym hełmem. Dachy nad sanktuarium i babińcem są kalenicowe (tej samej wysokości), ujmujące połaciami tambur. Od strony wsch. i zach. w dolnych partiach przechodzą w dachy przyczółkowe. Nad kruchtą znajduje się dach kalenicowy z przyczółkiem od strony zach. nad sanktuarium i babińcem osadzone są niskie wieżyczki nakryte niewielkimi, baniastymi hełmami. Wszystkie dachy pobite są gontem, elewacje odeskowane są pionowo z listwowaniem a ściany szczytowe zaszalowane pionowo na styk bez listwowania. Hełmy na wieżyczkach pokryte są blachą miedzianą.
Do wnętrza prowadzi tylko jedno wejście, od strony zach., przez kruchtę. Otwory okienne o prostokątnej, wydłużonej formie zamknięte są łukiem. Umieszczone są symetrycznie w pd. i pn. ścianach budynku – po jednej parze w sanktuarium i babińcu i dwie pary w nawie.
Wnętrze jest jednoprzestrzenne. We wszystkich pomieszczeniach znajdują się drewniane podłogi parkietowe. Całe wyposażenie świątyni jest współczesne.
Na zach. od cerkwi, w ciągu dawnego ogrodzenia zlokalizowana jest drewniana, wolnostojąca dzwonnica. Wzniesiona jest w konstrukcji słupowo-ramowej, nakryta czterospadowym dachem namiotowym pokrytym gontem, zwieńczonym blaszaną makowniczką. Dzwonnica zaszalowana jest do pierwszej kondygnacji. Wejście do niej znajduje się od strony wsch.
Na pd. - zach. od cerkwi znajduje się cmentarz parafialny na którym zachowało się kilka nagrobków z okresu międzywojennego oraz kilka nagrobków z l. 50. XX w. z inskrypcjami w języku greckim.
Obiekt dostępny przez cały rok, możliwość zwiedzania po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym.
Bibliografia
Archiwum Państwowe w Przemyślu, Archiwum Biskupstwa Greckokatolickiego, sygn. 53, Wizytacje dekanatu starosolskiego z l. 1744 i 1761.
R. Bańkosz, Cerkwie bieszczadzkich Bojków, Krosno 2010.
H. Szaryeko, Współdziałanie społeczności wiejskich przy nielegalnej budowie obiektów sakralnych w Diecezji Przemyskiej w latach 1966-1980, Warszawa 1994.
T. Szewczyk, O przedwojennym Krościenku [w:] Bieszczad 1995, Ustrzyki Dolne 1996.